Dead Flowers serisinde karşımıza çıkan “Karga” karakterini yüzüne taktmış olduğu bir maske ile görüyoruz. Peki, maskenin bizim dünyamız için bir anlamı var mı?
Veba dünya tarihinde milyonlarca insanın ölümüne yol açmış ve büyük değişimlere neden olan en ölümcül hastalıklardan biriydi. Vahşi doğada çeşitli türlerin pirelerinin veya insan toplulukları arasında yaşayan sıçanlarda bulunan bir bakterinin, insana bulaşması hastalığa yol açmaktadır. Çok hızlı yayılan ve öldürme oranı yüksek olan veba bakterisi, bir salgın sırasında tüm konakçılarını öldürebilir ve böylece hastalık yok olur. Fakat öldürmediği diğer konakçılarda aktif kalarak, yıllar veya on yıllar sonra yeni bir salgının görülmesine sebebiyet verebilir.
İlk veba salgını (kara veba) 1347’de Avrupa, Asya ve Orta Doğu’da milyonlarca insanın ölümüne yol açmıştır. Çoğu yerde etkisinin azalmasına rağmen endemik hale gelmiş ve düzenli olarak tekrarlanmıştır. 17. yüzyılın sonlarında bir dizi büyük salgın daha meydana gelmiş ve hastalık 19. yüzyılın başlarına kadar devam etmiştir. Daha sonra bakterinin yeni bir türü 19. yüzyılın ortalarında 3. dalga olarak Asya’da görülmüştür.
17. yüzyılda Avrupa’ya yayılmış olan 2. dalga veba salgını sırasında doktorlar kendilerini korumak için çeşitli önlemler almışlardı. Tüm bedenlerini tamamen örtmeye çalışan doktorlar, deri eldivenler, uzun paltolar ve gagalı maskeler giyiyorlardı. Bu kostümün tam olarak kimin tarafından bulunduğu bilinmese de tıp tarihçileri bir doktor olan Charles de Lorme’ye atfedilmektedir. Charles de Lorme 1584 – 1678 yılları arasında yaşamış ve Avrupa’nın çeşitli bölgelerinde çalışmış bir Fransız tıp doktoruydu. Lorme’nin tarif ettiğine göre vebadan korunmak için giyilmesi gerekenler; kokulu balmumu ile kaplı bir ceket, botlara bağlı pantolonlar, sıkıştırılmış bir gömlek ve keçi derisinden yapılmış bir şapka ile eldivendi. Bunlar dışında veba doktorları bir baston da taşıyordu. Baston; insanları uzak tutmak, veba kurbanlarının giysilerini onlara dokunmak zorunda kalmadan çıkarmak ve hastanın nabzını tutmak için kullanılıyordu. İlk olarak kostüm Napoli’de kullanılmıştır sonra da tüm Avrupa’ya yayıldı.
İçlerinde en alışılmadık olan ise tuhaf görünümlü maske idi. Gagalı maske olarak resmedilen bu aksesuarlara “veba maskesi” deniyordu. Veba doktorlarının yüzlerini örttükleri bu maskeler, gözlük ve 15 cm uzunluğunda gaga şeklinde görünen, burun deliklerinin yanında iki deliği olan bir koruyucuydu. Gaga kısmına elli beşten fazla bitki ve engerek eti tozu, tarçın, bal gibi bileşenlerden oluşan bir macun koyulurdu. Lorme’ye göre gaga şekli mikrobun bulaşmaması için koruyucu bitkiler tarafından yeterince zaman kazandırıyordu.
Hastalık yapıcı mikrop teorisine göre enfeksiyon nedeni pis hava idi. Maskenin amacı, hastalığın temel nedeni olduğu düşünülen ve miyazma olarak bilinen bu kötü kokuları uzak tutmaktı. Doktorlar, bitkilerin vebanın kötü kokularına karşı koyacağına ve onların efekte olmasını önleyeceğine inanıyorlardı. Daha sonra bu kostümlerin sanıldığı gibi hastalığa karşı gerçek bir koruma sağlamadığı mikrop teorisi tarafından çürütülmüştür.
Bir veba doktorunun yerine getirmesi gereken temel görevler vardı. Bunlar; veba kurbanlarını tedavi etmek, iyileştirmek ve ölüleri gömmekti. Ayrıca kamuya açık kayıtlar için kayıt defterlerindeki yaralıların sayısını hesaplamaktan sorumluydu ve hastalarının son dileklerini belgelerlerdi. Dahası veba doktorları ölülerin ve ölenlerin iradelerine tanıklık etmek için hasta yakınları tarafından çağrılıyordu. Zaman zaman da vebanın nasıl tedavi edilebileceğini daha iyi anlamak için otopsi yapmaları istenmiştir.
Yorum